ოფციონის შიდა და დროებითი ღირებულება

164 ნახვა

გავარკვიოთ ოფციონების ფასწარმოქმნა, რისთვისაც განვიხილოთ მისი ფასი, რომელიც ორი ნაწილისგან შედგება.

ოფციონის ფასის პირველი ნაწილია – შიდა ღირებულება. იგი შედგება ოფციონის პრემიის ნაწილისგან, რომელიც იმ პუნქტების რაოდენობის ტოლია, რომელთაც ოფციონი გადაჰყავთ მდგომარეობაში – “ფულიანი ოფციონი”. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ – ეს არის სხვაობა, რომელშიც put ოფციონის სტრაიკი უფრო მაღლაა ვიდრე საბაზო აქტივის სპოტური ფასი, ან სხვაობა რომელშიც call ოფციონის სტრაიკი დაბლაა ვიდრე აქტივის სპოტური ფასი. მხოლოდ “ფულიან ოფციონებს” გააჩნიათ შიდა ღირებულება.

დროებითი ღირებულება – არის ჯამი რომელშიც პრემია ოფციონზე, აჭარბებს მის ღირებულებას. დროთა განმავლობაში, ექსპირაციის თარიღის მოახლოვებასთან ერთად, მისი სიდიდე იკლებს. მაგალითად, კონტრაქტის დასრულებამდე რამდენიმე თვით ადრე, დროებითი ღირებულება შესაძლებელია საკმაოდ მაღალი იყოს: ოფციონებისათვის მდგომარეობით “ფულთან ახლო” ან “ფულის გარეშე”, ოფციონისთვის გადახდილი მთლიანი პრემია არის დროებითი ღირებულება. მაგრამ ექსპირაციის მოახლოებასთან ერთად, დროებითი ღირებულება იკლებს და თანაც აჩქარებული ტემპით. ხოლო კონტრაქტის შესრულების თარიღისათვის უტოლდება ნულს. ასევე დროებითი ღირებულება მიდრეკილია დაცემისკენ ოფციონისთვის მდგომარეობით ღრმა “ფულიანი”.

მაშასადამე:

ოფციონის პრემია = დროებითი ღირებულება + შიდა ღირებულება

განვიხილოთ მაგალითი ოქროს ფიჩერსთან მუშაობის შემთხვევაში. გვაქვს put ოფციონი აფინირებული ოქროს ზოდების ფიუჩერსზე სტრაიკით – 28 აშშ დოლარი. ასეთი ოფციონის პრემია იქნება 2 აშშ დოლარი. ვთქვათ, სპოტური ფასი არის 26.5 აშშ დოლარი – ერთ კონტრაქტზე. შევეცადოთ გავარკვიოთ შიდა და დროებითი ღირებულება.

შიდა ღირებულება put ოფციონის = საბაზო აქტივის ფასი – სტრაიკ ფასი = 28 -26.5 = 1.5 აშშ დოლარი. შესაბამისად, ამ ოფციონის დროებითი ღირებულება იქნება:

პრემია ოფციონზე – შიდა ღირებულება = 2 – 1.5 = 0,5 აშშ დოლარი.

იმისათვის, რომ ზემოთხსენებული აბზაცი უფრო გასაგები იყოს გავაკეთოთ მისი პერეფრაზირება. მაშინ როდესაც ვყიდულობთ ოფციონს, საჭიროა გამყიდველს გადავუხადოთ პრემია. ამ პრემიის ნაწილი გადახდილი იქნება საბაზო აქტივისათვის და თუ სპოტური ფასი მასზე არ შეიცვლება კონტრაქტის ექსპირაციის მომენტამდე, მაშინ ეს ფული უკან გვიბრუნდება ჩვენ. პრემიის სწორედ ეს ნაწილი არის შიდა ღირებულება. რაც შეეხება პრემიის მეორე ნაწილს, მას ვიხდით, ხატოვნად რომ ვთქვათ იმედისათვის, რომ საბაზო აქტივის სპოტური ფასი შეიცვლება ჩვენთვის სასურველი მიმართულებით. ეს ნაწილი არის დროებითი ღირებულება.

კონტრაქტის დასასრულის თარიღის მოახლოებასთან ერთად, მცირდება იმედიც და მასთან ერთად დროებითი ღირებულებაც. და ექსპირაციის მომენტის დადგომასთან ერთად იგი უტოლდება ნულს, ხოლო პრემია იქნება შიდა ღირებულების ტოლი.

ოფციონისთვის მდგომარეობით “ფულთან ახლო” დროებითი ღირებულება იქნებოდა შედარებით მაღალი, მაგრამ მაშინვე როდესაც ოფციონი გადავიდოდა მდგომარეობაში “ფულიანი” იგი მყისიერად დაიწყებდა შემცირებას. ხოლო ოფციონისთვის “ფულის გარეშე”, პრემია იქნებოდა მხოლოდ დროებითი ღირებულების ტოლი. ოფციონის გადასვლა მდგომარეობაში “ფულიანი”, დროებითი ღირებულება სწრაფად იკლებს და ოფციონის პრემია პრაქტიკულად უტოლდება მის შიდა ღირებულებას. იგივე ითქმის კონტრაქტის ვადის ამოწურვის შესახებ.

არსებობს ფასური ცვალებადობის ფაქტორი. იგი ასახავს ოფციონის საბაზო აქტივის რხევას. როდესაც ფასური რხევები მნიშვნელოვანია, მაშინ ოფციონების გამყიდველების რისკი იზრდება, შედეგად იზრდება პრემიის ოდენობაც, რომელსაც ისინი ითხოვენ. ხოლო ოფციონების გაყიდვის დროს, სადაც საბაზო აქტივებად გამოიყენება საკმარისად სტაბილური ფასების მქონე აქტივები, პრემიის ოდენობა მცირდება. არასტაბილური საგარეო ფაქტორების პერიოდში (კრიზისები, არჩევნები, ომები და სხვა) ხალხი სკეპტიკურად უყურებს მომავალს, რაც თავის მხრივ აისახება უფრო დიდი ოდენობის პრემიებში ოფციონებზე.

***

***

***

***

რეკომენდებული ფორექს ბროკერი.